Blog Tân Tân Kiến thức đồng hồ Review sản phẩm Sửa chữa đồng hồ Khác Hướng dẫn sử dụng đồng hồ

Incabloc là gì? Tìm hiểu về cấu tạo về cơ chế chống sốc đồng hồ

Nội dung bài viết

1. Incabloc là gì?
2. 5 bộ phận chính của Incabloc
3. Nguyên lý hoạt động của hệ thống Incabloc
1. 3.1. Giai đoạn 1 – Hấp thụ lực sốc:
2. 3.2. Giai đoạn 2 – Đưa các bộ phận về vị trí ban đầu:
4. Incabloc, Etachoc, Diashock và Parashock khác nhau như thế nào?
5. Tầm quan trọng của Incabloc đối với đồng hồ?
6. Làm sao để nhận biết đồng hồ có hệ thống chống sốc Incabloc?
7. Lịch sử ra đời của hệ thống chống sốc Incabloc
8. Nguyên vật liệu để làm linh kiện trong hệ thống Incabloc

Trong thế giới đồng hồ cơ, mỗi chi tiết dù nhỏ nhất cũng có thể quyết định đến độ chính xác và độ bền của cả cỗ máy. Một trong những phát minh được xem là “bước tiến cách mạng” trong việc bảo vệ bộ máy khỏi va đập chính là cơ chế chống sốc mang tên Incabloc. Ra đời từ những năm 1930 tại Thụy Sỹ, Incabloc đã nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn chống sốc phổ biến, góp mặt trong hàng triệu chiếc đồng hồ cơ từ phổ thông đến cao cấp. Vậy hệ thống Incabloc hoạt động như thế nào? Tại sao nó lại quan trọng đến vậy trong ngành chế tác đồng hồ?

1. Incabloc là gì?

Incabloc là tên gọi của một cơ chế chống sốc nổi tiếng trong ngành chế tác đồng hồ cơ, được phát minh bởi kỹ sư người Thụy Sĩ Fritz Marti vào năm 1928 và chính thức được cấp bằng sáng chế vào năm 1934. Cho đến nay, hệ thống này vẫn hoạt động dưới sự quản lý của gia đình Zutter và là tiêu chuẩn gần như bắt buộc trong phần lớn đồng hồ Thụy Sĩ hiện đại.

Về bản chất, Incabloc là một bộ phận giảm chấn siêu nhỏ, tương tự như hệ thống giảm xóc của xe máy nhưng được tinh giản và tích hợp vào trong bộ máy đồng hồ. Nó được đặt tại hai đầu trục của bánh xe cân bằng – bộ phận giữ vai trò trung tâm trong việc điều hòa nhịp chuyển động của đồng hồ cơ.

Mục đích chính của Incabloc là bảo vệ trục bánh lắc và chân kính khỏi các va đập mạnh, vốn rất dễ làm gãy trục hoặc vỡ đá quý (thường làm từ ruby) – những thành phần cực kỳ nhỏ và mong manh.

Hoạt động của Incabloc dựa vào một hệ thống lò xo có khả năng di chuyển nhẹ nhàng theo các hướng khác nhau, giúp hấp thụ và phân tán năng lượng khi đồng hồ bị rơi hoặc va chạm. Điều này giúp hạn chế tối đa hư hỏng, bảo vệ sự ổn định và độ chính xác của bộ máy, đồng thời giảm thiểu chi phí bảo trì, sửa chữa.

Một số đồng hồ còn trang bị thêm cơ chế chống sốc Incabloc ở các đầu trục bánh răng lớn, không chỉ giới hạn ở bánh xe cân bằng. Người sưu tầm có thể dễ dàng nhận biết Incabloc bằng cách quan sát bộ phận màu vàng cố định viên đá màu hồng (ruby) nằm ở trung tâm bánh lắc – một chi tiết nhỏ nhưng rất đặc trưng.

Ngày nay, dù đã có nhiều hệ thống chống sốc khác như Kif, Parashock hay Etachoc, Incabloc vẫn là cái tên biểu tượng, được khắc lên mặt số như một dấu hiệu bảo chứng cho chất lượng chế tác Thụy Sĩ – đặc biệt ở những mẫu đồng hồ sử dụng bộ thoát Swiss lever escapement truyền thống.

2. 5 bộ phận chính của Incabloc

Bạn đã bao giờ thắc mắc vì sao chỉ một chi tiết nhỏ bé lại có thể cứu cánh cho cả bộ máy đồng hồ trước những cú sốc bất ngờ? Bí mật nằm ở năm bộ phận cấu thành nên hệ thống Incabloc, mỗi bộ phận đóng một vai trò riêng, hoạt động như một “đội hình phản ứng nhanh” chống lại tác động vật lý.

2.1. Block (Khuôn – Bệ giữ)

Đây là phần khung kim loại bên ngoài, giữ toàn bộ hệ thống chống sốc cố định trong bộ máy đồng hồ. Hãy tưởng tượng block như bộ khung xe hơi – vừa vững chắc vừa có tính đàn hồi, giúp hấp thụ và truyền tải lực va đập một cách an toàn, ngăn không cho chấn động lan truyền sâu vào các bộ phận mỏng manh như trục bánh lắc hay chân kính.

2.2. Bushing (Ống lót ổ trục)

Ống lót này hoạt động như lớp đệm giữa trục quay và hệ thống chân kính. Vai trò của nó giống như miếng đệm trong giày thể thao – tạo nên sự đàn hồi, ổn định và giảm ma sát khi chuyển động. Nhờ đó, trục bánh lắc có thể quay trơn tru mà không bị bào mòn theo thời gian, dù chịu tác động liên tục từ hoạt động cổ tay người dùng.

2.3. Pierced Jewel (Chân kính có lỗ xuyên tâm)

Đây là viên ruby tổng hợp được khoan một lỗ chính giữa để trục bánh lắc xuyên qua. Không chỉ giúp định tâm trục, viên đá này còn là nơi tiếp nhận và truyền năng lượng tới lò xo chống sốc. Với độ cứng cao và ma sát cực thấp, chân kính này đóng vai trò như một ổ trục siêu nhỏ, giúp bộ máy vận hành bền bỉ và chính xác.

2.4. End Stone / Cap Stone (Chân kính mũ)

Đặt ở vị trí đầu trục bánh lắc, chân kính mũ có vai trò giảm ma sát theo phương thẳng đứng, giữ cho đầu trục không bị mài mòn và hỗ trợ hệ thống ổn định hơn khi có va đập. Giống như dầu nhớt trong động cơ, phần này giúp toàn bộ chuyển động cơ học vận hành nhẹ nhàng, nâng cao độ chính xác lâu dài.

2.5. Lò xo Lyre (Lyre Spring)

Đây chính là “trái tim” của hệ thống Incabloc – một lò xo hình cây đàn lyre cổ điển, cực kỳ mỏng và dẻo, được đặt trên cùng để giữ cố định chân kính mũ. Khi đồng hồ bị rơi hay va chạm, lò xo này sẽ di chuyển nhẹ theo nhiều hướng, cho phép trục bánh lắc "trốn tránh" lực va đập thay vì tiếp nhận trực tiếp. Sau đó, lò xo lại đưa toàn bộ hệ thống trở về vị trí ban đầu, đảm bảo hoạt động không gián đoạn.

3. Nguyên lý hoạt động của hệ thống Incabloc

Dù chỉ là một bộ phận nhỏ bé với kích thước tính bằng milimet, Incabloc lại có thể đóng vai trò như “tấm khiên” vững chắc, bảo vệ trái tim của đồng hồ khỏi những cú sốc vật lý. Cơ chế này hoạt động thông qua hai giai đoạn chính:

3.1. Giai đoạn 1 – Hấp thụ lực sốc:

Khi đồng hồ bị rơi hoặc chịu một lực va chạm mạnh, trục bánh lắc – bộ phận chuyển động nhạy cảm nhất – sẽ là nơi đầu tiên chịu tác động. Lúc này, năng lượng của cú va đập được truyền đến hệ thống chống sốc.

Các bộ phận như khối đệm (block), ống lót ổ trục (bushing) và chân kính (pierced jewel & capstone) phối hợp để hấp thụ và phân tán lực tác động. Nhờ đó, lực va chạm không đi thẳng vào các chi tiết mong manh mà được triệt tiêu phần lớn trước khi gây hư hại.

3.2. Giai đoạn 2 – Đưa các bộ phận về vị trí ban đầu:

Ngay sau khi cú sốc kết thúc, lò xo Lyre – một bộ phận đàn hồi có hình dạng giống cây đàn lia – sẽ thực hiện nhiệm vụ đưa các chân kính và trục bánh lắc trở về đúng vị trí ban đầu. Không chỉ vậy, lò xo này còn giúp giữ cho các chân kính không bị bung ra khỏi khối đệm, đảm bảo toàn bộ hệ thống vẫn gắn kết và ổn định. Đây là yếu tố quan trọng giúp đồng hồ tiếp tục vận hành trơn tru, duy trì độ chính xác cao ngay cả sau những cú sốc mạnh.

Ngoài ra, bên trong hệ thống Incabloc còn có một lớp phủ đặc biệt (Epilame) kết hợp cùng dầu bôi trơn nằm giữa hai chân kính. Khi va đập xảy ra, lượng dầu này không bị tràn ra ngoài mà vẫn giữ nguyên ở tâm điểm, tiếp tục làm nhiệm vụ bôi trơn cho đầu trục bánh lắc, giúp giảm ma sát và hạn chế mài mòn trong thời gian dài.

Nhờ sự kết hợp hoàn hảo giữa cơ học chính xác và vật liệu tiên tiến, Incabloc không chỉ giúp đồng hồ "sống sót" sau các cú va đập mà còn góp phần nâng cao tuổi thọ và độ tin cậy cho bộ máy bên trong – một yếu tố không thể thiếu trong các cỗ máy thời gian Thụy Sỹ hiện đại.

4. Incabloc, Etachoc, Diashock và Parashock khác nhau như thế nào?

4.1. Incabloc

Nguồn gốc: Được phát triển bởi công ty Portescap (Thụy Sĩ) vào năm 1934.

Cơ chế: Sử dụng một lò xo hình đàn Lyre ôm lấy chân kính mũ và trục bánh lắc, cho phép các bộ phận này di chuyển linh hoạt khi gặp va chạm, sau đó trở lại vị trí ban đầu.

Ưu điểm: Phổ biến, tin cậy, dễ bảo trì, được dùng rộng rãi trong nhiều bộ máy cơ Thụy Sĩ từ trung cấp đến cao cấp.

Nhược điểm: Không độc quyền; các hãng khác có thể sử dụng mà không cần phát triển riêng.

4.2. Etachoc

Nguồn gốc: Do chính hãng ETA (Thụy Sĩ) phát triển như một biến thể đơn giản hóa của Incabloc.

Cơ chế: Hoạt động gần giống Incabloc nhưng thay thế lò xo hình đàn Lyre bằng cấu trúc ít phức tạp hơn, vẫn đảm bảo khả năng dịch chuyển của trục bánh lắc.

Ưu điểm: Tối ưu chi phí, dễ sản xuất, phù hợp với đồng hồ tầm trung.

Nhược điểm: Khả năng đàn hồi và phục hồi sau cú sốc có thể thấp hơn so với Incabloc; ít được quảng bá hơn.

4.3. Diashock

Nguồn gốc: Được hãng Seiko (Nhật Bản) giới thiệu từ thập niên 1950 như một giải pháp nội bộ cho đồng hồ cơ Nhật.

Cơ chế: Dùng một chân kính đặc biệt kết hợp với lò xo đàn hồi được tối ưu hóa cho dòng máy của Seiko. Cơ chế tương tự Incabloc nhưng thiết kế và vật liệu hoàn toàn riêng biệt.

Ưu điểm: Tối ưu cho máy Nhật, đặc biệt hiệu quả với các dòng như 6R, 7S, 4R... Bền bỉ, ít hỏng hóc.

Nhược điểm: Không phổ biến ngoài Seiko; khó thay thế nếu cần linh kiện bên ngoài.

4.4. Parashock

Nguồn gốc: Citizen phát triển Parashock vào năm 1956 như hệ thống chống sốc đầu tiên do Nhật sản xuất.

Cơ chế: Hoạt động tương tự Incabloc, nhưng thiết kế đơn giản hơn và được Citizen tối ưu hóa cho các dòng máy của mình.

Ưu điểm: Hiệu quả ổn định, dễ sản xuất, bền bỉ, giúp Citizen tiến ra thị trường quốc tế.

Nhược điểm: Không linh hoạt như Incabloc; ít được cải tiến theo thời gian.

5. Tầm quan trọng của Incabloc đối với đồng hồ?

Nếu đồng hồ cơ không có bất kỳ hệ thống chống sốc nào như Incabloc:

Trục bánh lắc sẽ rất dễ gãy hoặc cong khi gặp va đập.

Đồng hồ có thể ngừng hoạt động hoàn toàn chỉ sau một cú rơi nhẹ.

Chi phí sửa chữa trục bánh lắc hoặc thay thế chân kính có thể rất cao và mất thời gian.

Khó đảm bảo độ chính xác lâu dài, đặc biệt trong điều kiện sử dụng hàng ngày.

Chính vì vậy, Incabloc (hoặc các hệ thống tương đương như Diashock, Parashock...) gần như bắt buộc phải có đối với bất kỳ đồng hồ cơ nào hiện đại.

6. Làm sao để nhận biết đồng hồ có hệ thống chống sốc Incabloc?

Có 3 cách phổ biến để xác định đồng hồ của bạn có trang bị Incabloc hay không:

Dấu hiệu trên mặt số hoặc máy: Một số mẫu đồng hồ cơ, đặc biệt là Thụy Sĩ, có in chữ “Incabloc” trên mặt số, mặt sau, hoặc khắc trực tiếp trên máy (movement).

Quan sát qua kính lúp: Nếu nhìn vào vị trí trục bánh lắc qua nắp lưng trong suốt (nếu có), bạn sẽ thấy một lò xo nhỏ hình giống cây đàn hạc (Lyre) ôm lấy chân kính – đó là đặc trưng nhận diện của Incabloc.

Tra cứu bộ máy: Bạn có thể tra mã bộ máy trên website của hãng hoặc các trang chuyên về đồng hồ như Ranfft, Watchbase… Nếu máy thuộc dòng ETA 2824-2, Sellita SW200-1, Valjoux 7750,... thì gần như chắc chắn có Incabloc.

7. Lịch sử ra đời của hệ thống chống sốc Incabloc

Incabloc được phát triển vào năm 1934 bởi công ty Portescap SA (Thụy Sĩ) dưới sự dẫn dắt của kỹ sư Georges Braunschweig và nhà thiết kế Fritz Marti. Trước thời điểm này, trục bánh lắc – bộ phận quan trọng nhất trong cơ chế điều chỉnh thời gian – rất dễ bị hư hại khi đồng hồ gặp va chạm.

Incabloc ra đời như một cuộc cách mạng chống sốc, được cấp bằng sáng chế năm 1934, nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn công nghiệp cho đồng hồ cơ học Thụy Sĩ suốt gần một thế kỷ.

8. Nguyên vật liệu để làm linh kiện trong hệ thống Incabloc

Các bộ phận chính trong hệ thống Incabloc thường bao gồm:

Lò xo đàn hồi hình đàn Lyre: thường được làm từ hợp kim thép không gỉ hoặc hợp kim đặc biệt có độ đàn hồi cao.

Chân kính mũ (cap jewel) và đá trụ (pivot jewel): làm từ ruby tổng hợp, vừa cứng, vừa chịu ma sát tốt.

Đai giữ chân kính: thường là hợp kim mạ vàng hoặc thép mạ nickel, giúp cố định vị trí các viên chân kính và đảm bảo độ đàn hồi ổn định.

Việc lựa chọn vật liệu có độ bền cao và đặc tính chống mài mòn là yếu tố then chốt giúp Incabloc hoạt động ổn định hàng chục năm.

Dù ngày nay có nhiều hệ thống chống sốc hiện đại được phát triển, Incabloc vẫn giữ vững vị thế như một trong những cơ chế hiệu quả và được tin dùng nhất trong đồng hồ cơ học.

Không chỉ đơn thuần là một giải pháp kỹ thuật, Incabloc còn là minh chứng cho tinh thần cải tiến không ngừng của ngành đồng hồ Thụy Sỹ. Với người đam mê đồng hồ, hiểu được Incabloc chính là thêm một cách để trân trọng hơn giá trị của từng chuyển động nhỏ bé đang diễn ra sau mặt số.

Có 0 bình luận, đánh giá về Incabloc là gì? Tìm hiểu về cấu tạo về cơ chế chống sốc đồng hồ

TVQuản trị viênQuản trị viên

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.1 day trước